Kortizol testi, kanınızdaki kortizol hormonu seviyesini ölçmek için yapılan bir laboratuvar incelemesidir. Kortizol, vücudumuzun strese verdiği yanıtı düzenleyen çok önemli bir hormondur. Böbrek üstü bezlerinde üretilir ve kan dolaşımıyla tüm dokulara dağılır. Bu nedenle, kortizol seviyesinin ölçülmesi, vücudunuzdaki hormon dengesizliklerini tespit etmek için hayati önem taşır.
Hipofiz bezi ve adrenal bezi ile ilgili sağlık sorunları meydana geldiğinde bu sağlık sorunlarının teşhisinde uzman hekimler öncelikle bu testin uygulanmasını uygun görürler. Kortizol düzeyini ölçen kortizol testi test, aynı zamanda addison hastalığı ve cushing sendromu tanısında da etkilidir.
Kortizol, halk arasında stres hormonu testi olarak da bilinir. Stres hormonu olan kortizol hormonunun ölçülmesinde kullanılan bu test sayesinde hastaların fiziksel hastalıklarının olduğu gibi menital hastalıkların da teşhisi mümkün hale gelmiştir. Tıp biliminin de teknoloji ile aynı oranda gelişme göstermesi birçok hastalığın hızlı ve güvenilir teşhis edilmesini sağlamıştır.
İnsna vücudunda koruyucu ve aynı zamanda baskılayıcı olan kortizol hormonunun dengede olması aynı zamanda insan vücudunun da sağlıklı olması anlamına gelir. Öyle ki; vücuttaki tansiyon ve kan şekeri dengelemesinde de hormonunu etkisi son derece büyüktür.
Stres hormonu seviyesinin belirlenmesinde etkili olan kortizol, insan vücudunu baskılayan ve diğer yandan koruyan kortizol hormonunun sürekli olması gerektiği seviyede tutulmasını sağlar. Ayıca tansiyon, kan şekeri gibi değerlerin dengelenmesinin yanı sıra vücudun bağışıklığını korurken iltihap oluşumunu da önleyen bir hormondur.
Kan, idrar ya da tükürük numuneleri ile yapılabilen kortizol testi alanında uzman ve deneyimli olan hekimlerin kontrolünde yapılır. Hastaya hangi numune ile testin yapılacağı ise yine hastanın durumuna göre uzman hekim tarafından karar verilir.
Test kan numunesi ile yapılacak ise o halde gün içerisinde en doğru saat dilimi tercih edilmelidir. Eğer idrar numunesi kullanılacak ise hastadan 24 saatlik idrar numunesi alınır. Eğer hastadan tükürük numunesi alınacak ise o halde hastanın gün boyunca hiçbir şey yiyip içmemesi test sonuçlarının doğruluğu açısından son derece önemlidir.
Vücuttaki kortizol hormonu, beyindeki hipofiz bezlerine uyarı göndermekle görevli olan hormonlardır. Dolayısıylada değerlerin olması gerektiğinden düşük ya da yüksek olması ciddi sorunlara neden olabilir. Kortizol testi normal değerleri; sabah saatlerinde 0,25-0,60 aralığında iken akşam saatlerinde 0,04 – 0,13 aralığına kadar düşer.
Farklı numuneler ile yapılabilen kortizol testinde hastanın açlık durumu testin yapılacağı numune türüne göre değişkenlik gösterir. Kortizol testi, eğer kan ve idrar numunesi ile yapılacak ise hastanın aç olmasına gerek yoktur. Ancak tükürük numunesi ile kortizol testi yapılacak ise o halde hastanın numune vermeye başlamadan 15 dakika öncesinde yeme içmeyi bırakmış olması gereklidir.
Birçok hastalığın teşhisi için önemli bir test olan kortizol testi, uygulanış saati bakımından da diğer testlerden farklı bir testtir. Gün içerisinde birçok nedene bağlı olarak kortizol hormonu değişeceğinden hormonunu yüksek olacağı sabah saatlerinde 2 kez, öğleden sonra ise 2 kez olmak üzere 4 kez yapılır.
İdrar numunesi ile ise sabah saatlerinde başlayarak 24 saat boyunca hastadan alınmaya devam eder. Tükürük numunesi ise kortizol seviyesinin düşük olduğu gece saatlerinde yapılır. Tükürük numunesi vermeden önce hastanın 15 dakika öncesinde dişlerini fırçalaması ve yeme-içmeyi bırakması gereklidir.
Kan numunesi ile yapılan kortizol testi, numunenin sabah saatlerinde hastanın aç karna alınması ile yapılan bir testtir. Bu kan testi sayesinde hastada var olan ancak belirti göstermeyen birçok hastalığın teşhisi yapılabileceği gibi aynı zamanda gelecek dönemde çıkabilecek hastalıkların da teşhisi mümkündür.
Hastanın kol damarından alınan kan numunesi ile yapılan test sonucunda sendrom, böbrek üstü bezi tümörleri ve addison hastalığı gibi hastalıkların varlığı hakkında da uzman hekim bilgi sahibi olabilir.
Vücuttaki aşırı düzeyde kortizol oluşumu aynı zamanda Cushing sendromu hastalığının oluşumuna ortam hazırlar. Bu hastalığın teşhisinin konulabilmesi için öncelikle uzman hekim hastayı detaylı olarak fiziki muayeneye alır. Eğer fiziki muayene yetersiz kalır ise bu gibi durumlarda uzman hekim tükürük ve baskılama gibi testler isteyebilir.
Baskılama testi; hastadan gecenin geç saatlerinde alınan kan numunesi ile yapılan bir test türüdür. Ayrıca kan örneği alınmadan önce hastaya bir hap verilir ve sonrasında numune örneği alınarak bu numune laboratuvar ortamında incelenir.
Kortizol tükürük testi, hastaya gece yarısı yapılan bir testtir. Kortizol seviyesinin belirlenmesinde önemli rol oynayan testlerden birisidir. Tükürük testi yapılacak olan hastanın 15 dakika öncesinden dişlerini fırçalayarak tüm beslenme işlemini bırakması gerekir. Gece 23.00 itibari ile de hastadan numune alınmaya başlanır.
Numune, kulak çubuğu yardımı ile hastadan alınır ve el değmemiş steril bir kabın içine konulan bu çubuk en hızlı şekilde incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.
Kortizol testi sonucunuzun normal aralığı, sabah saat 8’de alınan kan örneği için genellikle 5–25 µg/dL arasında kabul edilir.
Bu aralık, kortizol hormonunun vücudumuzdaki doğal salınım ritmiyle doğrudan ilişkilidir. Kortizol seviyeleri, genellikle uyanma saatlerinde en yüksek seviyesine ulaşır ve gün içinde kademeli olarak düşer. Bu yüzden, testin özellikle sabah saatlerinde yapılması, sonuçların doğruluğu açısından kritik bir öneme sahiptir.
Peki, bu değerler ne anlama geliyor? Eğer kortizol seviyeleriniz bu sınırların üzerinde çıkarsa, bu durum stres veya Cushing sendromu gibi durumları işaret edebilir. Değerler normal aralığın altına indiğinde ise Addison hastalığı gibi hormon eksiklikleri akla gelebilir.
Hastanın sağlık sigortası ve testin yapılacağı sağlık merkezi ya da hastanenin fiyat politikası gibi etkenler doğrultusunda test fiyatları da değişkenlik arz eder.
Bu test, uzman doktorun hastanın şikâyetleri doğrultusunda isteyebileceği bir test olduğu gibi aynı zamanda kortizol testi kişilerin isteğine bağlı olarak da özel yapılabilir. Kortizol testi fiyatları 2025 hakkında bilgi almak için bizlere hemen ulaşabilirsiniz.
Kortizol testi, vücudunuzdaki stres hormonu kortizolün seviyelerini belirlemek için yapılır. Bu hormon, böbrek üstü bezlerinizde üretilir ve metabolizmanızın düzenlenmesi, bağışıklık sisteminizin çalışması ve kan basıncınızın kontrolü gibi pek çok hayati görevde rol oynar. Bu nedenle, kortizol seviyenizin ölçülmesi, hormonal dengenizin ne durumda olduğunu anlamak açısından büyük önem taşır.
Evet, kan tahlili sırasında kortizol düzeyi rahatlıkla tespit edilebilir. Bu yöntem, böbrek üstü bezlerinizde üretilen ve doğrudan kan dolaşımına salınan bu hormonun miktarını göstermesi açısından oldukça güvenilirdir.
Numune alımı genellikle sabah erken saatlerde yapılır. Çünkü kortizol salınımı, uyandığınız andaki stres tepkisiyle zirveye ulaşır ve gün içinde kademeli olarak azalır. Bu doğal ritme uygun bir zamanlama, test sonuçlarının güvenilirliğini artırır. Laboratuvarda, alınan kan örneği immünolojik yöntemler veya kütle spektrometrisi gibi hassas tekniklerle analiz edilerek doğru bir ölçüm sağlanır.
Hayır, sağlık ocağında kortizol testi doğrudan yapılmaz. Bunun nedeni, bu hormonun ölçümünün, özel immünolojik cihazlar ve belirli referans aralıklarına göre kalibre edilmiş detaylı laboratuvar analizleri gerektirmesidir. Aile hekimliği birimlerinde yalnızca kan örneği alınabilir; ancak analiz işlemi daha donanımlı merkezlere iletilir.
Numune sağlık ocağında alındıktan sonra, kan örneği bir hastane veya yetkili tıbbi laboratuvara gönderilerek işlenir. Bu sayede sonuçların güvenilirliği ve doğruluğu sağlanır. Analiz süreci; plazma veya serumun ayrılması, antikor temelli ölçüm ve sıkı kalite kontrol adımlarını kapsar. Bu adımların her biri, tek bir merkezde toplandığında standartlara uygun ve güvenilir sonuçlar verirken, sağlık ocaklarındaki tesisler bu kadar kapsamlı işlemleri yapacak donanıma sahip değildir.
Evet, kortizol testi öncesi su içmenize izin verilir. Su, test sonuçlarını etkilemeyen tek besin olmayan sıvı olduğu için rahatlıkla tüketilebilir.
Kan örneği alınırken yeterli miktarda su içmek, damar yolunun daha kolay bulunmasını sağlar. Bu durum hem sizin konforunuzu artırır hem de kan alma sürecinin hızlı ve sorunsuz ilerlemesine yardımcı olur. Vücudunuzdaki su dengesi, hormon konsantrasyonlarını değiştirmediği için test öncesi birkaç yudum su, kan değerleriniz üzerinde herhangi bir olumsuz etki yaratmaz.
Testten önce sadece suya izin verilirken, kahve, çay, meyve suyu veya diğer içecekleri tüketmemelisiniz. Çünkü kafein, şeker ve diğer bileşenler kortizol düzeylerini geçici olarak yükseltebilir. Bu nedenle, en az 8-10 saatlik açlık süresi boyunca sadece su içmeniz önerilir.
Whatsapp
Hemen Ara
